Author :
Abstract
Sağlık harcamalarında yaşanan global artış, politika yapıcıların kaynak tasarrufu amacıyla alternatif tedarik yöntemleri arayışını hep gündemde tutmuştur. Bununla birlikte, 2020 yılında ortaya çıkan ve küresel boyutta krize neden olan COVID-19 salgınında yaşananlar ise etkin bir sağlık tedarik zincirinin kamusal ve sektörel açıdan ne kadar hayati olduğunu yeniden hatırlatmıştır. Bu çalışmada, kamu hastanelerinde yeni bir kavram olarak duyulmaya başlanan Sağlık Market uygulaması sağlık hizmetlerinin tedarik zincirinde heyecan uyandıran dijital bir dönüşüm örneği olarak ele alınmıştır.
Sağlık Market, Türkiye’nin merkezi satın alma kuruluşu olan Devlet Malzeme Ofisi (DMO) bünyesinde yapılandırılmış bir uygulama olup, sağlık hizmet sunucularının ihtiyaç duyduğu ilaç ve tıbbi malzeme taleplerinin elektronik ortamda toplanarak merkezi ihale yöntemiyle temin edilmesine dayanan bir projedir. Bu çalışmada, Türk Sağlık Sisteminde tedarik politikalarında gözlenen merkezileşmenin etkisi ile gerçekleştirilen yapısal düzenlemeler ve bağlamında güncel bir konu olan Sağlık Market projesi ele alınmıştır. Nitel araştırma deseni kullanılarak yapılan değerlendirmede doküman incelemesi yöntemi ile 2018 yılında açıklanan projenin içerik analizi yapılmıştır. Bu çalışma ile ülkemiz sağlık sistemi için en ideal tedarik yöntemlerinin geliştirilebilmesi adına bilgi birimi sağlamak ve bu alanda yapılacak bilimsel araştırmalara ve politik önermelere katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
The global increase in health expenditures have always kept policymakers' search for alternative procurement methods on the agenda in order to save resources. Furthermore, the COVID-19 epidemic, which emerged in 2020 and caused a global crisis, demonstrated once again how critical and effective the health supply chain is from a public and sectoral perspective. In this study, how to market application, which began as new concept in public hospitals, is regarded as an example of digital transformation that arouses excitement in the health services supply chain.
The health market, which is an application being configured in the body of the state supply office, Turkey central procurement organization, is a project based on electronically collecting the demands of healthcare providers' drug needs and medical supplies and providing them through central procurement methods. In this study, the structural arrangements made with the effect of centralization in procurement policies in the Turkish Health System and the Health Market project, which is a current issue in its context, are discussed. In the evaluation made using the qualitative research design, the content analysis of the project announced in 2018 was made with the document review method. With this study, it is aimed to provide an information unit in order to develop the most ideal supply methods for our country's health system and to contribute to scientific research and political proposals in this field.
Keywords
- Acar, A.Z. & Bozaykut Bük, T. (2017). Türk sağlık tedarik zinciri yönetimine genel bir bakış, Uluslararası İşletme ve Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (2147-4478) , İşletme ve Finans Stratejik Araştırmalar Merkezi, 6 (5), 13-27.
- Akpınar, Y. (2015). “Türkiye’deki kamu alım yöntemlerinin karşılaştırılmalı analizi.”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Ankara.
- Arık, Ö. & İleri, Y. (2016). Sağlık hizmetlerinin finansmanında Türkiye’de yeni yaklaşım; Teşhis İlişkili Gruplar (TİG). Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (2), 45-50.
- Arık, Ö., İleri, Y. & Kaya, B. (2016). Sağlık hizmetlerinde tıbbi cihaz sektörü. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19 (2), 187-202.
- Arıkan, F. & Küçükçe, Y. (2013). Satın alma faaliyeti için bir tedarikçi seçimi-değerlendirme problemi ve çözümü, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 27 (2). 255-264.
- Atasever, M. (2018). Yeni bir tedarik yöntemi; sağlık market, Satınalma Dergisi, 6 (71), 50-52.
- Atasever, M. (2020). Tıbbi Tedarikte Sağlık Market Dönemi, Satınalma Dergisi, 8 (93), 11-12.
- Bekmezci, M. (2018). “Sağlık kurumlarında tedarik ve malzeme yönetimi”, International Applied Social Sciences (C-IASOS) Congress, April 19-21th 2018 Demre/Antalya Turkey.
- Bostan, S. & Ağaç, G. (2019). Kamu hastaneleri birliği yapılanmasının sağlık hizmeti sunum süreçlerine etkisinin yönetici ve çalışan açısından değerlendirilmesi. İşletme Bilimi Dergisi, 7 (1), 151-174 .
- CCS, (2021). About Crown Commercial Service (CCS). Erişim Tarihi: 30/07/2021, https://www.crowncommercial.gov.uk/about-ccs/
- Cebeci, O. & Denktaş Şakar, G. (2018). “Tıbbi tedarik zincirinde tedarikçi seçimi: Bir analitik hiyerarşi süreci çalışması”, IV. Internatıonal Caucasus-Central Asıa Foreıgn Trade And Logıstıcs Congress September/2018, Aydın.
- Chandra, C. & Kachhal, S.K. (2004). Managing health care supply chain: trends, issues, and solutions from a logistics perspective. In: Proceedings Of The Sixteenth Annual Society Of Health Systems Management Engineering Forum, February 20-21, Orlando, Florida.
- Cinel, İ. (2011). Sağlık tesislerinde ortak kullanım sinerjisi, Erişim Tarihi: 12/05/2020, https://slideplayer.biz.tr/slide/3295470/
- Clauson, K. A., Breeden, E. A., Davidson, C., & Mackey, T. K. (2018). Leveraging Blockchain Technology to Enhance Supply Chain Management in Healthcare:: An exploration of challenges and opportunities in the health supply chain. Blockchain in Healthcare Today, 1. Erişim Tarihi: 12/05/2020, https://doi.org/10.30953/bhty.v1.20
- Consip, (2021). Chi siamo. Erişim Tarihi: 30/07/2021, http://www.consip.it/azienda/chi-siamo
- Çakkal, Ö. (2013). Prof. Dr. Recep Öztürk: Eğitim üniversitenin, hastane yönetimi profesyonellerin olmalı (Röportaj), Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, ISSN: 1307-2358, Kış 2013 (25); 32-37.
- Çoruh, B. (2018). Sağlık Market Uygulaması, Erişim Tarihi: 12/05/2020, http://www.emo.org.tr/ekler/a0c2461b0870d3e_ek.pdf?dergi=1151
- De Vries, J. & Huijsman, R. (2011). Supply chain management in health services: an overview, Supply Chain Management, 16 (3), 159-165.
- Demirtaş, M. (2016). “Bir Sağlık Bakanlığı hastanesinin afiliasyon öncesi ve sonrası finansal performans analizi.”, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Muğla.
- Demiryürek Ürper, T. (2019), Kamu alımlarında etiğin güçlendirilmesi: Türkiye’nin merkezi satın alma kurumu olarak Devlet Malzeme Ofisi üzerine bir inceleme, Sayıştay Dergisi, 30 (115), 109-133.
- Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (DMO). (2013). Kamu alımları ve merkezi tedarik hizmetlerinde ülke uygulamaları ön araştırma raporu. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Ankara.
- Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (DMO). (2019). Devlet Malzeme Ofisi 2018 yılı Sektör Raporu. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Ankara. Erişim Tarihi: 12/05/2020, https://www.dmo.gov.tr/Files/IcerikYonetimi/ANKARA/Belgeler/2-2018%20SEKT%C3%96 R%20RAPORU.pdf
- Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (DMO). (2021). Devlet Malzeme Ofisi 2020 yılı Faaliyet Raporu. Erişim Tarihi: 07/08/2021, https://www.dmo.gov.tr/Files/IcerikYonetimi/ANKARA/Belgeler/ 2020_Faaliyet_Raporu.pdf
- DMO, Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (2020), www.dmo.gov.tr
- DMO, Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (2021), https://www.dmo.gov.tr/SM
- Durna, M. (2018). Sağlık Teknolojileri Sektörü, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, ISSN: 1307-2358, Güz 2018 (48); 90-81.
- Feibert, D. C. (2017). Improving Healthcare Logistics Processes. DTU Management Engineering, Erişim Tarihi:12/05/2020, https://orbit.dtu.dk/en/publications/improving-healthcare-logistics-processes
- Hansel Ltd., (2021). Hansel in brief. Erişim Tarihi: 30/07/2021, https://www.hansel.fi/en/ hansel/hansel- brief/
- Haszlinna Mustaffa, N. & Potter, A. (2009). Healthcare supply chain management in Malaysia: a case study, Supply Chain Management, 14 (3), 234-243.
- Jayaraman, R., Taha, K., Park, K.S. & Lee, J. (2014). Impacts and role of group purchasing organization in healthcare supply chain. Proceedings of the 2014 Industrial and Systems Engineering Research Conference.
- Kartalcı, K. (2010). Devlet Malzeme Ofisi ve Kamu İhale Sistemimiz. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (32), 133-149.
- Keskin, Y.E. (2015). “Kamu hastanelerinde merkezi satın alma sistemi, karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri (Sivas-Tokat-Yozgat-Kayseri örneği)”, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Sağlık Kurumları İşletmeciliği, Ankara.
- KİK, Kamu İhale Kurumu (2020). Kamu İhale Mevzuatı/Kurul Kararları (Uyuşmazlık/Düzenleyici/Mahkeme), www.ihale.gov.tr
- Lyngsø, A. M., Godtfredsen†, N.S. & Frølich*, A. ( 2016). Interorganisational ıntegration: healthcare professionals’ perspectives on barriers and facilitators within the danish healthcare system. International Journal of Integrated Care, 16 (1): 4, 1–10.
- Mathew, J., John, J. & Kumar, S. (2013). New trends in healthcare supply chain, In Proceedings of Production and Operations Management Society (POMS), 24th Annual Conference, Denver, CO, May 3–6: Production and Operations Management Society (POMS).
- Ökem, Z. G. (2011). Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Sağlıkta İnovasyon. TÜSİAD Yayın, İstanbul.
- PPS, (2021). About PPS/History. Erişim Tarihi: 30/07/2021, https://www.pps.go.kr/eng/content.do?key=00801
- Preda, I. (2019). Revista de Management Comparat International; Bucharest Vol. 20, Iss. 4, (Oct): 459-472.
- Rakovska, M.A. & Stratieva, S.V. (2018). A taxonomy of healthcare supply chain management practices, Supply Chain Forum: An International Journal, 19 (1), 4-24, Roark, D.C. (2005). BSN managing the healthcare supply chain, Nursing Management (Springhouse), 36 (2), 36-40.
- Saha, R.L., Seidmann, A. & Tilson, V. (2010). A research agenda for emerging roles of healthcare GPOs and their evolution from group purchasing to ınformation sharing to strategic consulting, 43rd Hawaii International Conference on System Sciences, Honolulu, HI, 2010, 1-9.
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, (2012). Türkiye sağlıkta dönüşüm programı değerlendirme raporu (2003-2011), Erişim tarihi:12.05.2020, https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/SDPturk.pdf.
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, (2018b). Sağlık istatistikleri yıllığı, 2018. https://dosyasb.saglik.gov.tr/ Eklenti/ 36134,siy2018trpdf.pdf?0 (Erişim tarihi 12.05.2020).
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, (2020a). www.saglik.gov.tr
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, (2018c). Tedarik paylaşım platformu, 2018/18 sayılı Genelge.
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, (2020c). Sağlık market tıbbi malzeme teknik şartname görüşleri hk. E.330 sayılı yazı, Erişim Tarihi:12/05/2020, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/36655,saglik-market-tibbi-malzeme-teknik-sartnamegorusleri-hakkindapdf.pdf?0
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, Tedarik Yöntemleri ve Satın Alma Dairesi Başkanlığı, (2017b). Kurumsal, görev tanımı, Erişim Tarihi: 12/05/2020, https://khgmsatinalmadb.saglik.gov.tr/TR-56763/gorev-tanimi.html
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2019). Tıbbi cihazlarla ilgili mal ve hizmet alımı işlemleri, 2019/19 sayılı Genelge.
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, (2017a). Çerçeve anlaşmalar ve toplu alımlar, 2011/27
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, Tedarik Planlama Sistemi (2021). https://sbsaglikmarket.saglik.gov.tr/Tpp
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, (2018a). Tıbbi cihaz ve kozmetik ürünlerin ürün takip sistemine (ÜTS) kaydı, 2018/3 sayılı Genelge.
- SB, T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, (2020b). www.titck.gov.tr
- Şeker, M. (2018). Üniversite hastanelerinde kaynak kullanımında verimlilik, Üniversite Hastaneleri Birliği, XX. Genel Toplantısı. https://slideplayer.biz.tr/slide/15158992/ T.C. Cumhurbaşkanlığı (TCCB). (2018), 100 günlük icraat programı, Erişim Tarihi: 12/05/2020, https://www.tccb.gov.tr/assets/dosya/100_GUNLUK_ICRAAT_ PROGRA MI.pdf
- T.C. Resmi Gazete, (2013). Sağlık uygulama tebliği, 24 Mart 2013, Sayı: 28597.
- T.C. Resmi Gazete, (2017). 694 sayılı “Olağanüstü hal kapsamında bazı düzenlemeler yapılması hakkında kanun hükmünde kararname”, 18 Ağustos 2017, Sayı: 30165.
- T.C. Resmi Gazete, (2020). “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının İhtiyaçlarının Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğünce Karşılanması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 2645)”, 10 Haziran 2020, Sayı: 31151.
- Tengilimoğlu, D. & Yiğit, V. (2017). Sağlık işletmelerinde tedarik zinciri ve malzeme yönetimi, Nobel Akademik Yayıncılık, Geliştirilmiş ve Gözden Geçirilmiş 3. Basım, Yayın No: 739, Sağlık Bilimleri ve Hemşirelik No: 01, ISBN:978-605-133-641-1, Ankara.
- Tengilimoğlu, D. (2018). Sağlık politikası, Nobel Akademik Yayıncılık, 1. Basım, Yayın No: 2044, İşletme No: 109, ISBN:978-605-320-952-2, Ankara.
- Tengilimoğlu, D., Işık, O. & Akbolat, M. (2018). Sağlık İşletmeleri Yönetimi, Nobel Akademik Yayıncılık, Gözden Geçirilmiş 9. Basım, Yayın No: 282, Fen Bilimleri No: 22, ISBN:978-605-133-184-3, Ankara.
- Topçu, T. (2019). “Sağlık çalışanlarının afiliasyon uygulamasına yönelik tutumlarının araştırılması.” Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Kırşehir.
- TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu, (2018). Sağlık harcamaları istatistikleri, 2018. Erişim Tarihi: 12.05.2020, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30624
- Yiğit, V. (2016). Hastanelerde teknik verimlilik analizi: kamu hastane birliklerinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (2) , 9-16.
- Yürümez, Y., Yücel, M. & Ercan B. (2018). Türkiye’deki afiliasyon modelleri/ place of affilation in medical education in Turkey, Journal of Human Rhythm, 4 (1) : 37 – 43.
