Atatürk Dönemi Türkiye Cumhuriyeti İle Mao Zedong Dönemi Çin Halk Cumhuriyeti’nin Ulus Devletleşme Sürecinin Karşılaştırmalı Analizi
Author :
Abstract
Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti, birçok noktada benzerlik taşımasına karşın akademik çalışmaların bu konuda yeterli olmadığı görülmektedir. Bu duruma ışık tutmak için çalışmada ulus devletleşme sürecinde Türkiye ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konularak bunların arkasındaki itici güçlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. 21. yüzyılın en büyük ekonomilerinden olan Çin Halk Cumhuriyeti, siyasi birliğini Türkiye’ye göre çok geç sağlamış olmasına ve Mao Zedong’un devrimlerinin başarısız kabul edilmesine rağmen önemli ilerlemeler kaydetmiştir. Buna karşılık Türkiye Cumhuriyeti siyasi birliğini hızlı bir şeklide sağlayarak günümüzün önemli devletlerinden biri olmuştur. Birinci Dünya Savaşından sonra ulus devletleşme sürecinde Türkiye Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti, imparatorluk rejiminden koparak ulus inşa etme çalışmalarına başlamışlardır. Araştırmada dönemin özellikleri, her bir ülke için ayrı ayrı değerlendirilmiş, daha sonra karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Ulus devletleşme döneminin iki ülke açısından etkileri, tek parti rejimi, iç politika, dış politika, devrimler ve bürokrasi konuları altında değerlendirilmiştir. Sonuç olarak merkezileşme akımının etkileriyle değişen dünya düzenine biri cumhuriyet diğeri komünizm ile başlamış olsa da güçlü bir imparatorluktan dönüşmeleri, tarım toplumu olmaları, köylüye dayalı iktidarın sağlanmaya çalışılması ve ülkelerin dünyadaki gelişmelere ayak uyduramamaları konularında benzerlik gösterdikleri ifade edilebilir.
Keywords
Abstract
Although the Republic of Turkey and the People's Republic of China have similarities in many perspectives, it is seen that academic studies are not sufficient in this regard. In order to shed light on this situation, the aim of this study is to reveal the similarities and differences of Turkey and the People's Republic of China in the nation-stateization process and to determine the driving forces behind them. The People's Republic of China, one of the largest economies of the 21st century, has made significant progress despite the fact that it achieved its political unity much later than Turkey and that Mao Zedong's revolutions were considered unsuccessful. On the other hand, the Republic of Turkey has become one of the most important states of today by providing its political unity quickly. After the First World War, in the nation-stateization process, the Republic of Turkey and the People's Republic of China started to build a nation by breaking away from the imperial regime. In the research, the characteristics of the period were evaluated separately for each country and then analyzed comparatively. The effects of the nation-stateization period for the two countries were evaluated under the single-party regime, domestic policy, foreign policy, revolutions and bureaucracy. As a result, it can be stated that adoption to the changing world order, which was influenced by the centralization movement, in both countries started with one with republic and the other with communism, they are similar in terms of their transformation from a strong empire, being an agricultural society, trying to provide power based on peasants, and countries' inability to keep up with the developments in the world.
Keywords
- Akşin, S. (1992). Atatürk Döneminde Demokrasi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 47(1), 245-252. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001531
- Akşin, S. (2002). ''Atatürk devrimleri ve yeni Türkiye’nin kuruluşu''. Atatürkçü Bakış, 1(2), 105-116.
- Albalak, A. (2014). The role of propaganda in Mao's domestic policy. GRIN Verlag: Erişim Adresi https://www.grin.com/document/284277 Erişim Tarihi: 20.05.2021
- Bolat, M. (2006). Genel Hatlarıyla Atatürk Dönemi Türkiye'nin İkili İlişkileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 45-74.
- Cheng, J.-S., & Zhang, F. (1999). Chinese Foreign Relation Strategies Under Mao and Deng: a systematic and comparative analysis. Kasarinlan: Philippine Journal of Third World Studies, 14(3), 91-114.
- Cihan, E. (1981). Atatürk Inkılabı Yorumları. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 45(1-4), 119-127.
- Çelik, A. (2020). Arşiv Belgelerine Göre Atatürk Dönemi Rüşvet Vakaları ve Rüşvetle Mücadele. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(40), 17-35. https://doi.org/10.30794/pausbed.691963
- Çevikbaş, R. (2014). Bürokrasi Kuramı ve Yönetsel İşlevi. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 75-102.
- Deshpande, G. (1966). China's Great Cultural Revolution. Economic and Political Weekly, 1(11), 453-455.
- Di, D. (2007). Continuity and Changes: A Comparative Study on China's New Grand Strategy. Historia Actual Online(12), 7-18.
- Dikici, A. (2017). Atatürk Dönemi İç Güvenlik Politikaları ve Türk Polis Teşkilatı. Türk İdare Dergisi(484), 115-154.
- Gezer, G. (2020). Türkiye'de 1945-1950 Döneminde İç Politikanın Ekonomi Politikasına Etkisi. Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmları Dergisi, 11(2), 18-31.
- Gönlübol, M., & Kürkçüoğlu, Ö. (1985). Atatürk Dönemi Türk Dış Politikasına Genel Bir Bakış. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1(2), 451-474.
- Harding, H. (1981). Organizing China: The Problems of Bureaucracy 1949-1976. California: Standford University Press.
- İlgazi, A., Aksanyar, N., & Bıyıklı, M. (2016). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Johnson, C. (1968). The Cultural Revolution in Structural Perspective. Asian Survey, 8(1), 1-15. https://doi.org/10.2307/2642508
- Kang, L. (1997). Hegemony and Cultural Revolution. New Literary History, 28(1), 69-86.
- Li, H.-y. (2001). The Political Stalinization of China: The Establishment of the One-Party Constitutionalism, 1948-1954. Journal of Cold War, 3(2), 28-47.
- Şavkılı, C., & Aydın, T. (2013). Atatürk Döneminde Bürokrasinin Yeniden Yapılandırılması. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 29(87), 67-90.
- Timurtaş, M. (2018). Çin Halk Cumhuriyeti'nin Ekonomil ve Siyasi Geçmişinin Bugünkü Gelişim Sürecindeki Rolü. Sakarya İktisat Dergisi, 7(1), 52-69.
- Uhalley, S. (1988). A History of the Chinese Communist Party. California: Hoover Institution Press.
- Uyar, H. (2011). Atatürk Dönemi İç Politikası (1920-1938). S. İnan , & E. Haytaoğlu(Ed.), Yakın Dönem Türk Politik Tarihi içinde (s. 43-77). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Vyas, P. (2021). Outline of Chinese Foreign Policy During Mao-Era. Researchgate: Erişim Adresi https://www.researchgate.net/publication/333531550_OUTLINE_OF_CHINESE_FOREIGN_POLICY_DURING_MAO _ERA Erişim Tarihi: 22.05.2021
- Whyte, M. (1973). Bureaucracy and Modernization in China: The Maoist Critique. American Sociological Review, 38(2), 149-163. https://doi.org/10.2307/2094392
- Whyte, M. (1986). Who Hates Bureaucracy? A Chinese Puzzle. Erişim Adresi www.umich.edu: https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/51105/337.pdf?sequence=1 Erişim Tarihi: 25.05.2021
- Yalın, T., & Çetinbakış, M. (2019). Uyuyan Dev Çin'in Yapısal ve Ekonomik Dönüşüm Süreci. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(3), 123-145. https://doi.org/10.11611/yead.616934
- Yılmaz, N., Doğan, K., & İnankul, H. (2013). Tek Parti İktidarı Döneminde (1923-1946) Bürokrasi ve Siyaset İlişkisinin Weberyan Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 263-284.
- Zhao, S. (1997). Political Reform and Changing One-Party Rule in Deng's China. Problems of Post-Communism, 44(5), 13-21. https://doi.org/10.1080/10758216.1997.11655746
- www.china.org.cn. Erişim Adresi http://www.china.org.cn/features/60years/2009-09/15/content_18530605.htm Erişim Tarihi: 10.05.2021
- www.marxists.org. Erişim Adresi https://www.marxists.org/reference/archive/mao/selected-works/volume- 9/mswv9_85.htm Erişim Tarihi: 30.05.2021
