İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Arasındaki İlişki: Beyaz Yakalı Çalışanlar Aracılığıyla Bir Araştırma

Author :  

Year-Number: 2022-1
Yayımlanma Tarihi: 2022-03-02 23:08:56.0
Language : Türkçe
Konu : Yönetim ve Strateji
Number of pages: 91-109
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

İnsan kaynaklarının etkin kullanımı günümüz ekonomik koşullarında giderek önem kazanmaktadır. Bu açıdan işletmelerin çalışan tatmini, bağlılığı ve işten ayrılmasına etki eden unsurları belirlemesi önemli bir husustur. Bu araştırmanın amacı çalışanlar açısından hangi unsurların iş tatminlerini doğrudan etkilediğinin tespit edilmesi ve bu unsurların örgütsel bağlılık alt boyutları (duygusal, devam ve normatif) ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisinin belirlenmesidir. Araştırmanın örneklemi için Konya ili organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerde görev yapan beyaz yakalı çalışanlar tercih edilmiştir. Analiz yöntemi olarak nitel analiz kullanılmış ve veriler MAXQDA 20 programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda sırasıyla ücret, mesleki bilgi aktarımı, çalışma arkadaşları, çalışma koşulları, iletişim, ayrıcalıklar, çatışmalar, çalışma süresi, terfi politikaları, iş yeri kuralları ve prosedürleri, yetki ve sorumluluk, ödül ve cezanın çalışanların iş tatminini en fazla etkileyen unsurlar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bu unsurların örgütsel bağlılık alt boyutları (duygusal, devam ve normatif) ve işten ayrılma niyetiyle olan ilişkileri de ortaya çıkarılmıştır. Bu bağlamda, duygusal bağlılık açısından, ücret, mesleki bilgi aktarımı ve ayrıcalıklar, devam bağlılığı açısından, ücret, mesleki bilgi aktarımı ve çalışma arkadaşları, normatif bağlılık açısından, çalışma arkadaşları, iletişim ve mesleki bilgi aktarımı, işten ayrılma niyeti açısından ise ücret, mesleki bilgi aktarımı ve ayrıcalıklar en fazla etkileyen iş tatmini unsurları olmuştur.

Keywords

Abstract

Effective use of human resources is becoming increasingly important in today's economic conditions. In this respect, it is an important issue for businesses to determine the factors that affect employee satisfaction, loyalty and leaving the job. The aim of this research is to determine which factors directly affect job satisfaction in terms of employees and to determine the relationship of these factors with organizational commitment sub-dimensions (emotional, continuation and normative) and intention to leave. For the sample of the research, white-collar employees working in enterprises operating in Konya province organized industrial zones were preferred. Qualitative analysis was used as the analysis method and the data were analyzed through the MAXQDA 20 program. As a result of the study, it was determined that the factors affecting the job satisfaction of the employees the most, respectively, are wage, professional knowledge transfer, colleagues, working conditions, communication, privileges, conflicts, working time, promotion policies, workplace rules procedures, authority and responsibility, reward and punishment.In addition, the relationships of these elements with organizational commitment sub-dimensions (emotional, continuance and normative) and turnover intention were also revealed. In this context, in terms of emotional commitment, salary, professional knowledge transfer and privileges, in terms of continuance commitment, wage, professional knowledge transfer and colleagues, in terms of normative commitment, colleagues, communication and professional knowledge transfer, and in terms of intention to leave, wage, professional knowledge transfer and privileges were the most affecting job satisfaction factors.

Keywords


  • Akkoç, İ., Çalışkan, A., & Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: Güvenin aracılık rolü. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 105-135.

  • Alexander, J.A., Bloom, J.R. & Nuchols, B.A. (1994). Nursing turnover and hospital eficiency: an organization-level analysis. Industrial Relations, 33, 505-520.

  • Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal Of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.

  • Bartlett, K. R. (1999). The relationship between training and organizational commitment in the health care field. (Doctoral thesis). University of Illinois at Urbana-Champaign.

  • Becker H.S. (1960).notes on the concept of commitment.The American Journal of Sociology, 66 (1): 32-40.

  • Bingöl, D. (1997). Personel yönetimi. İstanbul:Beta Yayıncılık.

  • Bozkurt, Ö., & İrfan, Y. (2013). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 121-139.

  • Buchanan, B. (1974). Building organizational commitment: The socialization of managers in work organizations. Administrative Science Quarterly, 19, 533-546.

  • Bulut, C., & Culha, O. (2010). The effects of organizational training on organizational commitment. International Journal Of Training And Development, 14(4), 309-322.

  • Cai C. & Zhou Z. (2009) Structural empowerment, job satisfaction, and turnover intention of Chinese clinical nurses. Nursing Health Sciences,11 (4), 397–403.

  • Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D., & Klesh, J. (1979). The Michigan organizational assessment questionnaire, University of Michigan, Ann Arbor, 71-138.

  • Ceylan, A., & Ulutürk, Y. H. (2011). Rol belirsizliği, rol çatışması, iş tatmini ve performans arasındaki ilişkiler. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1), 48-58.

  • Ceylan, C. & Bayram, N. (2006). Mesleki bağlılığın örgütsel bağlılık ve örgütten ayrılma niyeti üzerinde etkilerinin düzenleyici değişkenli çoklu regresyon ile analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1): 105120.

  • Chang C.S., Du P.L. & Huang I.C. (2006) Nurses’ perception of severe acute respiratory syndrome: relationship between commitment and intention to leave nursing. Journal of Advanced Nursing, 54(2), 171–179.

  • Chen H.C., Chu C.I., Wang Y.H. & Lin L.C. (2008) Turnover factors revisited: a longitudinal study of Taiwan-based staff nurses. International Journal of Nursing Studies, 45 (2), 277–285.

  • Cho, S., Johanson, M. M., & Guchait, P. (2009). Employees intent to leave: A comparison of determinants of intent to leave versus intent to stay. International Journal Of Hospitality Management, 28(3), 374-381.

  • Clark, A. E. (1996). Job satisfaction in Britain. British Journal Of Industrial Relations, 34(2), 189-217.

  • Çakar, N. D., & Ceylan, A. (2011). İş motivasyonunun çalışan bağlılığı ve işten ayrılma eğilimi üzerindeki etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1), 52-66.

  • Çekmecelioğlu, H. G. (2005). Örgüt ikliminin iş tatmini ve işten ayrilma niyeti üzerindeki etkisi: bir araştırma. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(2), 23-39.

  • Davis, K. (1982). İşletmelerde insan davranışı örgütsel davranış (Çeviren Kemal Tosun v.d.), İstanbul: İstanbul Matbaası.

  • Demircan, Ç.N. & Ceylan, A. (2005). İş motivasyonunun çalışan bağlılığı ve işten ayrılma eğilimi üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1): 52-66.

  • Egan, T.M., Yang, B. & Bartlett, K.R. (2004). The effects of organizational learning culture and job satisfaction on motivation to transfer learning and turnover ıntention. Human Resource Development, 15(3): 279-301.

  • Erdil, O., Keskin, H., İmamoğlu, S. Z., & Erat, S. (2011). Yönetim tarzı ve çalışma koşulları, arkadaşlık ortamı ve takdir edilme duygusu ile iş tatmini arasındaki ilişkiler: Tekstil sektöründe bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5(1), 17-26.

  • Erdoğan İ. (1991).İşletmelerde davranış, İstanbul: İşletme Fakültesi Yayın No: 242.

  • Erkuş, A., & Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 42(2).302-318.

  • Fındıkçı, İ. (2006). İnsan kaynakları yönetimi, İstanbul: Alfa Yayıncılık.

  • Finegan, J. E. (2000). The impact of person and organizational values on organizational commitment. Journal of occupational and Organizational Psychology, 73(2), 149-169.

  • Fiorito, J., Bozeman, D. P., Young, A., & Meurs, J. A. (2007). Organizational commitment, human resource practices, and organizational characteristics. Journal Of Managerial Issues, 186-207.

  • Fritz, J. M. H., Arnett, R. C., & Conkel, M. (1999). Organizational ethical standards and organizational commitment. Journal Of Business Ethics, 20(4), 289-299.

  • Gaertner, S. (1999). Structural determinants of job satisfaction and organizational commitment in turnover models. Human Resource Management Review, 9(4), 479-493.

  • Ganzach, Y. (1998). Intelligence and job satisfaction. Academy Of Management Journal, 41(5), 526-539.

  • George, Jennifer M. & Gareth R. Jones (2000). Essentials of managing organisational behavior, New Jersey:Prentice-Hall.

  • Gibson, J. L., Ivancevich, J. M., & Donnelly, J. H. (1979). Readings in organizations: behavior, structure, processes. Texas:Business Publications.

  • Gregersen, H. B., & Black, J. S. (1996). Multiple commitments upon repatriation: The Japanese experience. Journal of Management, 22(2), 209-229.

  • Grusky, O. (1966). Career Mobility and organizational commitment, Administrative Science Quarterly, 10, 488-503.

  • Gül, H., Oktay, E., & Gökçe, H. (2008). İş tatmini, stres, örgütsel bağlılık, işten ayrılma niyeti ve performans arasındaki ilişkiler: Sağlık sektöründe bir uygulama. Akademik Bakış, 15(11), 1-11.

  • Gürbüz, R. (2012). Algılanan örgütsel destek ve örgütsel güvenin, örgütsel bağlılık ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi.

  • Hackett, R. D., Bycio, P., & Hausdorf, P. A. (1994). Further assessments of Meyer and Allen’s (1991) three-component model of organizational commitment. Journal of Applied Psychology, 79, 15–23.

  • Halsey, W.(1988). Macmillan contemporary dictionary, İstanbul:Abc Tanıtım Basımevi.

  • Hellman, C.M. (1997). Job satisfaction and ıntent to leave. The Journal of Social Psychology, 137:6, 677-689, DOI: 10.1080/00224549709595491.

  • Hom, P. W., Caranikas-Walker, F., Prussia, G. E., & Griffeth, R. W. (1992). A meta-analytical structural equations analysis of a model of employee turnover. Journal Of Applied Psychology, 77(6), 890.

  • Horn, P.W & Griffeth, R.W. (1995). Employee Turnover, Cincinnati, OH: South-Western.

  • Hoş, C. & Oksay, A. (2015). Hemşirelerde örgütsel bağlılık ile iş tatmini ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(4), 1-24.

  • Hunt, S. D., Chonko, L. B., & Wood, V. R. (1985). Organizational commitment and marketing. Journal Of Marketing, 49(1), 112-126.

  • Iaffaldano, M. T., & Muchinsky, P. M. (1985). Job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 97(2), 251.

  • Jaros, S. (2007). Meyer and Allen model of organizational commitment: Measurement issues. The Icfai Journal of Organizational Behavior, 6(4), 7-25.

  • Joo, B. K., & Park, S. (2010). Career satisfaction, organizational commitment, and turnover intention: The effects of goal orientation, organizational learning culture and developmental feedback. Leadership & Organization Development Journal, 31(6), 482-500.

  • Judge, T. A., Hulin, C. L., & Dalal, R. S. (2012). Job satisfaction and job affect. ed.S. W. J. Kozlowski, The Oxford handbook of ındustrial and organizational psychology. New York: Oxford University Press (p. 496-525).

  • Karaduman, A. (2002). Ekip çalışmasında, liderin iş tatmini üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk

  • Karataş, S., & Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89.

  • Karcıoğlu, F., & Akbaş, S. (2010). İşyerinde psikolojik şiddet ve iş tatmini ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3), 139-161.

  • Kitapçı, H., Kaynak, R., & Ökten, S. (2013). Güçlendirmenin iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisi: kamu ve özel sektörde mukayeseli bir araştırma. International Review of Economics and Management, 1(1), 49-73.

  • Kök, S. B. (2006). Iş tatmini ve örgütsel bağlılığın incelenmesine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 291-317.

  • Krippendorff, K. (1980). Content analysis: an ıntroduction to is methodology, London: Sage.

  • Larrabee, J. H., Janney, M. A., Ostrow, C. L., Withrow, M. L., Hobbs, G. R., & Burant, C. (2003). Predicting registered nurse job satisfaction and intent to leave. JONA: The Journal of Nursing Administration, 33(5), 271-283.

  • Lee, T. W., & Mowday, R. T. (1987). Voluntarily leaving an organization: An empirical investigation of Steers and Mowday's model of turnover. Academy Of Management Journal, 30(4), 721-743.

  • Liou S.R. & Cheng C.Y.(2010) Organisational climate, organisational commitment and intention to leave amongst hospital nurses in Taiwan. Journal of Clinical Nursing, 19 (11–12), 1635–1644.

  • Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. ed. M. D.Dunnette, Handbook of industrial and organizational psychology.Chicago, IL: Rand McNally.

  • Locke, E. A., & Henne, D. (1986). Work motivation theories. International Review Of Industrial And Organizational Psychology, 1, 1-35.

  • Loher, B. T., Noe, R. A., Moeller, N. L., & Fitzgerald, M. P. (1985). A meta-analysis of the relation of job characteristics to job satisfaction. Journal Of Applied Psychology, 70(2), 280-289.

  • Luthans F., (1994). Organizational behavior, Newyork: McGraw-Hill, Inc.

  • Mattila, R. R. (2006). The relationship between burnout, job satisfaction, turnover intention, and organizational commitment in it workers. (Doctoral thesis). Capella University.

  • McCarthy, G., Tyrrell, M. P., & Lehane, E. (2007). Intention to’leave’or’stay’in nursing. Journal Of Nursing Management, 15(3), 248-255.

  • Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1997). Commitment in the workplace: Theory, research, and application. USA.:Sage Publications.

  • Meyer, J. P., & Herscovitch, L. (2001). Commitment in the workplace: Toward a general model. Human Resource Management Review, 11(3), 299-326.

  • Meyer, J. P., Allen, N. J., & Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78, 538-551.

  • Mishra, P. K. (2013). Job satisfaction. Iosr Journal Of Humanities And Social Science, 14(5), 45-54.

  • Mobley, W.H. (1982). Employee turnover: causes, consequences,and control, MA:Addison-Wesley.

  • Morhead, G., & Griffin, R. W. (1996). Organizational behavior managing people and organizations, Boston:Houghton Mifflin Comp.

  • Morris, J. H., & Sherman, J. D. (1981). Generalizability of an organizational commitment model. Academy Of Management Journal, 24(3), 512-526.

  • Mowday, R.T, Steers, R.M., & Porter, L.W (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14, 224-247.

  • Mrayyan M.T. (2005) Nurse job satisfaction and retention: comparing public to private hospitals in Jordan. Journal of Nursing Management, 13 (1), 40–50.

  • Nabirye, R. C. (2010). Occupatıonal stress, job satısfactıon, and job performance among hospıtal nurses in Kampala Uganda. (Doctoral Thesis). University of Alabama.

  • Noordin, F., Omar, S., Sehan, S., & Idrus, S. (2010). Organizational climate and its influence on organizational commitment. International Business & Economics Research Journal (IBER), 9(2), 1-10.

  • Odom, R. Y., Boxx, W. R., & Dunn, M. G. (1990). Organizational cultures, commitment, satisfaction, and cohesion. Public Productivity & Management Review, 157-169.

  • O'reilly, C. A., & Caldwell, D. F. (1980). Job choice: The impact of intrinsic and extrinsic factors on subsequent satisfaction and commitment. Journal of applied Psychology, 65(5), 559-565.

  • Özkalp, E.& Kırel, Ç. (2005). Örgütsel davranış, Eskişehir:Anandolu Üniversitesi Yayınları.

  • Platis, C., Reklitis, P., & Zimeras, S. (2015). Relation between job satisfaction and job performance in healthcare services. PROCEDIA-Social And Behavioral Sciences, 175, 480-487.

  • Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal Of Applied Psychology, 59(5), 603.

  • Randall, D. M. (1987). Commitment and the organization: The organization man revisited. Academy of Management Review, 12(3), 460-471.

  • Reichers, A. E. (1985). A review and reconceptualization of organizational commitment. Academy of Management Review, 10(3), 465-476.

  • Rusbelt, C.E., Farrell, D., Rogers, G., & Mainous, A. G. (1988). Impact of exchange variables on exit, voice, loyalty and neglect: an integrative model of responses to decline job satisfaction. Academy of Management Journal, Vol.31 (2), 599-627.

  • Sabuncuoglu, E. T. (2007). Eğitim, örgütsel bağlılık ve isten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Ege Academic

  • Sasso, L., Bagnasco, A., Catania, G., Zanini, M., Aleo, G., Watson, R. (2019). Push and pull factors of nurses' intention to leave. Journal of Nursing Management, 27(5), 946-954.

  • Schneider, B. & Snyder, R. (1975). Some relationship between job satisfaction and organizational climate. Journal Of Applied Psychology, 60 (3), s.318-328.

  • Scholl, Richard W. (1981).Differentiating organizational commitment from expectancy as a motivating force. Academy of Management Review, 6 (4), 589-599

  • SchuItz, D. P., & Schultz, S. E. (1998). Psychology and work today. An introduction to industrial and organizational psychology. New Jersey:Prentice-Hall Inc.

  • Shalley, C. E., Gilson, L. L., & Blum, T. C. (2000). Matching creativity requirements and the work environment: Effects on satisfaction and intentions to leave. Academy Of Management Journal, 43(2), 215-223.

  • Singh, A., & Gupta, B. (2015). Job involvement, organizational commitment, professional commitment, and team commitment. Benchmarking: An International Journal. 1192-1211

  • Sjoberg A. & Sverke M. (2000) The interactive effect of job involvement and organisational commitment on job turnoverrevisited: a note on the mediating role of turnover intention. Scandinavian Journal of Psychology, 41(3), 247–252.

  • Sökmen, A. (2000). Ankara’daki beş yıldızlı konaklama işletmelerinde örgütsel bağlılık ile işgören performansı arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik ampirik bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi.

  • Steers, R. M. (1977). Antecedents and outcomes of organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 46- 56.

  • Stevens, J. M., Beyer, J. M., & Trice, H. M. (1978). Assessing personal, role, and organizational predictors of managerial commitment. Academy Of Management Journal, 21(3), 380-396.

  • Stumpf, S. A., & Hartman, K. (1984). Individual exploration to organizational commitment or withdrawal. Academy of Management Journal, 27(2), 308-329.

  • Şimşek, Ş., Akgemci, T. & Çelik, A. (2003). Davranış bilimlerine giriş ve örgütsel davranış, Ankara:Nobel Yayıncılık.

  • Tett, R. P., & Meyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: path analyses based on meta‐analytic findings. Personnel Psychology, 46(2), 259-293.

  • Tietjen, M. A., & Myers, R. M. (1998). Motivation and job satisfaction. Management Decision. 36/4 226–231

  • Turunç, Ö., & Erkuş, A. (2010). İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri: İş Stresinin Aracılık Rolü. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 415-440.

  • Ugboro, I. O., & Obeng, K. (2000). Top management leadership, employee empowerment, job satisfaction, and customer satisfaction in TQM organizations: an empirical study. Journal Of Quality Management, 5(2), 247-272.

  • Varona, F. (2002). Conceptualization and management of communication satisfaction and organizational commitment in three Guatemalan organizations. American Communication Journal, 5(3), 114-136.

  • Vroom, V.H. (1964). Work and motivation. New York: John Wiley and Sons Inc.

  • West, J. W. (1990). Effects of stress on job performance, job satisfaction, and job involvement for personnel in government and private industry. (Doctoral thesis). Temple University.

  • Wiener, Y. (1982). Commitment in organizations: A normative view. Academy Of Management Review, 7(3), 418-428.

  • Williams, L. J., & Hazer, J. T. (1986). Antecedents and consequences of satisfaction and commitment in turnover models: A reanalysis using latent variable structural equation methods. Journal Of Applied Psychology, 71(2), 219.

  • Witt, L. A. (1989). Sex differences among bank employees in the relationships of commitment with psychological climate and job satisfaction. The Journal Of General Psychology, 116(4), 419-426.

  • Wright, T. A., & Cropanzano, R. (2000). Psychological well-being and job satisfaction as predictors of job performance. Journal Of Occupational Health Psychology, 5(1), 84-94

  • Yüksel, İ. (2005). İş-aile çalışmasının kariyer tatmini, iş tatmini ve iş davranışları ile ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 301-314.

  • Zeytinoğlu, I. U., Denton, M., Davies, S., Baumann, A., Blythe, J., & Boos, L. (2007). Deteriorated external work environment, heavy workload and nurses' job satisfaction and turnover intention. Canadian Public Policy, 33(Supplement 1), S31-S47.

  • Zhang, W., Meng, H., Yang, S., & Liu, D. (2018). The influence of professional identity, job satisfaction, and work engagement on turnover intention among township health inspectors in China. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 15(5), 988.

  • Zhu, Y. (2013). A review of job satisfaction. Asian Social Science, 9(1), 293.

                                                                                                                                                                                                        
  • Article Statistics